Wat zijn de gezondheidsrisico’s van alcohol?

Waarom is alcohol slecht voor je gezondheid?

In dit blog beantwoord ik de vraag wat zijn de gezondheidsrisico’s van alcohol? Geen populair onderwerp, toen ik zelf nog dronk sloot ik me het liefste af voor de gezondheidsrisico’s van alcohol. Maar alleen op basis van volledige en juiste informatie kunnen we bewuste en gefundeerde keuzes maken.

De meeste mensen weten wel dat overmatig alcoholgebruik schadelijk is voor hun gezondheid. Maar uit onderzoek van Trimbos (februari 2023) blijkt dat de schade door alcoholgebruik door mensen nog steeds wordt onderschat Laten we daarom eens kijken naar wat alcohol precies met ons lichaam doet.

Complex en krachtig

Ons lichaam is ontzettend complex en heeft allerlei systemen die samenwerken om ons in leven te houden. Niet zo gek dan ook dat een giftige stof als alcohol een grote invloed heeft op ons lichaam en brein.

Gezondheidsrisico’s alcohol

Zoals gezegd brengt het drinken van alcohol verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee. Zo kan overmatig alcoholgebruik leiden tot leveraandoeningen, maag- en darmproblemen en hart- en vaatziekten. Ook vergroot alcohol de kans op kanker, met name borstkanker en darmkanker. Daarnaast kan alcoholgebruik leiden tot psychische problemen, zoals depressie en angststoornissen.

De gezondheidsrisico’s van alcohol zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals de hoeveelheid alcohol die wordt gedronken, de frequentie van het drinken en de individuele gevoeligheid voor alcohol. Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot verslaving en ernstige gezondheidsproblemen.

Hieronder ga ik dieper in op de verschillende onderdelen van ons lichaam die lijden onder overmatig alcoholgebruik:

Onze hersenen

Onze hersenen zijn ontzettend complex en communiceren via neuronen, triljoenen kleine zenuwcellen die informatie vertalen naar signalen die begrepen worden door de hersenen en het lichaam.

Neuronen en neurotransmitters – de boodschappers in onze hersenen

Een netwerk van chemische stoffen in de hersenen (neurotransmitters) transporteren boodschappen tussen de neuronen. Deze chemische stoffen zijn krachtig en beïnvloeden gevoelens, stemmingen en fysieke reacties. Het brein brengt de chemische stoffen in balans door de snelheid van de informatie te versnellen of juist te vertragen.

Alcohol verstoort deze balans doordat het de snelheid waarmee neurotransmitters met elkaar communiceren verlaagt. Gevolg hiervan is dat de communicatiekanalen in de hersenen verstoort raken en de signaaloverdracht naar de zintuigen vertraagt. Dit leidt tot een verminderd reactievermogen en een verdoving van de gevoelens.

De impact op specifieke delen van de hersenen

Alcohol is vooral schadelijk voor de kleine hersenen, het limbische systeem en de hersenschors.

• De kleine hersenen zijn verantwoordelijk voor de motoriek, het geheugen en emotionele reacties.
• Het limbische systeem stuurt het geheugen en emoties aan.
• De hersenschors beheert de activiteiten, inclusief planning, sociale interactie, het oplossingsvermogen en leren.

Alcohol verstoort de motoriek en berooft ons van ons natuurlijke vermogen om controle uit te oefenen over onze emoties. Dit kan leiden tot depressie en angststoornissen en belemmert ons vermogen om te herinneren, leren en problemen op te lossen.

Permanente schade en afhankelijkheid

Zelfs éénmaal flink doorzakken kan al leiden tot permanente schade aan zenuwcellen en een afname van hersencellen.

Het drinken van alcohol kan ook leiden tot afhankelijkheid, tolerantie en afkickverschijnselen doordat de hersenen compenseren voor de plotselinge stijging van neurotransmitters.

Het goede nieuws

Gelukkig kunnen de negatieve effecten van alcohol op ons denkvermogen, ons geheugen en onze houding teniet worden gedaan als we stoppen met drinken. Het is bewezen dat na een aantal maanden tot een jaar structurele wijzigingen van de hersenen zichzelf weer hebben gecorrigeerd.

Ons hart

Bloeddruk en cholesterol

Het drinken van alcohol kan leiden tot een stijging van de bloeddruk en het cholesterolgehalte in het bloed, waardoor het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten toeneemt.

Vernauwing van de slagaders

Deze factoren kunnen leiden tot vernauwing van de slagaders die na verloop van tijd kunnen dichtslibben. Dit kan leiden tot hartziekten, zoals angina pectoris, hartaanvallen of beroertes.

Hartritmestoornissen

Naast vernauwing van de slagaders kan overmatig alcoholgebruik ook leiden tot hartritmestoornissen, waarbij het hart te snel, te langzaam of onregelmatig klopt. Dit kan gevaarlijk zijn en kan leiden tot flauwvallen, duizeligheid of hartfalen.

Hartfalen

Bovendien kan alcoholgebruik het risico op het ontwikkelen van hartfalen verhogen, wat betekent dat het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. Dit kan leiden tot kortademigheid, vermoeidheid en een verminderd vermogen om fysieke activiteiten uit te voeren.

Onze lever

Levercirrose

Een van de meest bekende effecten van alcohol op de lever is dat het levercellen kan beschadigen. Dit kan leiden tot een ontsteking van de lever, ook wel bekend als hepatitis. Als deze ontsteking langdurig aanhoudt, kan dit leiden tot littekenvorming in de lever, ook wel levercirrose genoemd.

Gifstoffen

Een ander gezondheidsrisico van alcohol op de lever is dat het de leverfunctie kan verstoren. De lever is verantwoordelijk voor het afbreken van gifstoffen in het lichaam, maar door overmatig alcoholgebruik kan de lever deze taak niet goed meer uitvoeren. Dit kan leiden tot een ophoping van giftige stoffen in het lichaam, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van verschillende gezondheidsproblemen.

Leververvetting

Bovendien kan overmatig alcoholgebruik leiden tot leververvetting, wat betekent dat er een ophoping van vet in de lever plaatsvindt. Dit kan ontstekingen in de lever veroorzaken en kan bijdragen aan de ontwikkeling van levercirrose.

Alcohol en kanker

Alcohol is een carcinogeen, wat betekent dat het kankerverwekkende eigenschappen heeft. Dit betekent dat het drinken van alcohol het risico op het ontwikkelen van verschillende soorten kanker kan vergroten, waaronder borstkanker, darmkanker, slokdarmkanker, maagkanker, alvleesklierkanker en leverkanker.

Zelfs licht drinken kan al bijdragen aan het ontstaan van kanker. Tegenwoordig is dan ook het advies dat er geen veilige hoeveelheid alcohol bestaat als het aankomt op kanker.

Acetaldehyde

Bij de afbraak van alcohol produceert de lever een giftige stof, acetaldehyde. Deze stof veroorzaakt onherstelbare schade aan de cellen, waardoor ze vatbaarder worden voor kanker.

DNA schade

Daarnaast stimuleert het drinken van alcohol de productie van vrije radicalen. Vrije radicalen zijn schadelijke moleculen die DNA-schade kunnen veroorzaken en uiteindelijk kunnen leiden tot kanker.

Anti-oxidanten

Het drinken van alcohol kan ook het vermogen van het lichaam om antioxidanten te produceren verminderen, die nodig zijn om vrije radicalen te neutraliseren en schade aan het DNA te voorkomen.

Hormoonspiegels

Een andere manier waarop alcohol het risico op kanker verhoogt, is door het veranderen van de hormoonspiegels in het lichaam. Bij vrouwen kan alcohol bijvoorbeeld het oestrogeengehalte verhogen, wat het risico op borstkanker kan vergroten. Bij mannen kan alcohol daarentegen het testosterongehalte verlagen, wat kan leiden tot een verhoogd risico op prostaatkanker.

Ontstekingen

Daarnaast kan het drinken van alcohol ook leiden tot ontstekingen in het lichaam, die op hun beurt het risico op kanker kunnen verhogen. Alcohol kan ook de opname van bepaalde voedingsstoffen verstoren die belangrijk zijn voor de gezondheid, zoals vitamine A, B-complex vitamines en foliumzuur. Dit kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem en verhoogd risico op kanker.

Dit is ontmoedigend nieuws. Maar er is ook een positieve boodschap – elke vermindering van de inname van alcohol verlaagt het risico op kanker.

Schade aan het zenuwstelsel

Alcohol kan de reactiesnelheid en coördinatie van het lichaam verminderen, wat kan leiden tot ongelukken en verwondingen. Maar het kan ook leiden tot zenuwaandoeningen, zoals neuropathie.

Neuropathie

Neuropathie is een aandoening waarbij de zenuwen beschadigd raken. Het kan zich manifesteren als gevoelloosheid, tintelingen en pijn in de handen en voeten. Deze symptomen kunnen zich geleidelijk ontwikkelen en kunnen uiteindelijk leiden tot verlamming.

Neuropathie kan ook het functioneren van het autonome zenuwstelsel verstoren, waardoor problemen met de spijsvertering, urinewegen en bloeddruk kunnen ontstaan.

Hoewel neuropathie vaak wordt geassocieerd met mensen die lange tijd zwaar drinken, lopen ook gematigde drinkers risico

Schade aan het immuunsysteem 

Bacteriën zijn overal om ons heen en ons immuunsysteem is ons belangrijkste wapen om ziekten af te weren.

Overmatig alcoholgebruik kan deze verdediging verzwakken. Alcohol onderdrukt de werking van het immuunsysteem.

Witte bloedcellen

Door het drinken van alcohol vermindert de productie van witte bloedcellen die een belangrijke rol spelen bij het bestrijden van infecties en ziekten in het lichaam. Hierdoor neemt de kans op infecties toe en kunnen ontstekingen ontstaan.

Cytokines

Bovendien verstoort alcohol de aanmaak van cytokines, kleine proteïnes die fungeren als vroegtijdig waarschuwingssysteem en waarmee chemische boodschappen worden uitgestuurd over infecties.

In ideale situaties waarschuwen cytokines ons immuunsysteem tegen indringers, en reageert ons immuunsysteem door witte bloedcellen in te zetten die schadelijke bacteriën omsingelen en onschadelijk maken. Alcohol verstoort deze werking, waardoor we vatbaarder worden voor longontsteking, tuberculose en andere aandoeningen.

Ontnuchterend…

De meeste mensen denken tot op de dag van vandaag dat matig alcoholgebruik veilig is, maar verschillende onderzoeken komen tot de conclusie dat er geen geen veilig niveau van alcoholconsumptie bestaat. En dat is een ontnuchterend feit, vooral als we ons bedenken hoeveel mensen heel regelmatig alcohol drinken.

Ik schrijf dit niet om je angst aan te jagen. Ik schrijf dit omdat het belangrijk is dat een ieder voor zich de risico’s begrijpt zodat je in staat bent om betere en gezondere keuzes te maken.