Dit is een van de vragen die mij het vaakst gesteld wordt: waarom kan een ander zonder moeite stoppen nadat ze een of twee glazen wijn heeft gedronken en waarom lukt mij dat niet?
Als we ervaren dat we vaak meer drinken dan we ons hadden voorgenomen dan zijn we ontzettend geneigd om te gaan vergelijken. We kijken door onze oogharen naar de mensen om ons heen en concluderen dan al snel dat niemand anders kampt met die kappote rem op ons alcoholgebruik.
We weten niet wat er achter de voordeur van een ander afspeelt
Wat ik hier als allereerste op wil zeggen is dat de conclusie die we op basis van het ogenschijnlijke gedrag van een ander niet kunnen trekken. De meeste mensen zijn heel goed in staat om hun problemen te maskeren en dat geldt in het bijzonder voor de worsteling met alcohol. Jarenlang wist niemand van de mensen in mijn omgeving (met uitzondering van mijn eigen man) dat ik veel en veel meer dronk dan goed voor me was en waar ik me fijn bij voelde. Zelfs echt goede vriendinnen nam ik niet in vertrouwen uit angst voor hun oordeel. We zijn zo ontzettend goed in het opzetten van een masker naar de buitenwereld, daar ben jij goed in, maar daar zijn de mensen om je heen dus ook heel erg goed in. Een groot deel van de strijd tegen alcohol voeren we in en met onszelf en verbergen het achter onze voordeur. We weten gewoonweg niet wie, naast onszelf, deze strijd voert, gewoonweg niet omdat we er niet over praten. Wat ik inmiddels zeker weet, omdat ik dagelijks vrouwen spreek zoals jij en ik, is dat er een hele hoop vrouwen zijn die ook meer drinken dan ze willen en ook denken dat zij daarin de enige zijn. Omdat we vaak zo bedreven zijn in het verbergen van onze problemen, blijven we er ook heel vaak veel langer mee rondlopen dan nodig is.
Daarnaast zijn er nog een heel aantal andere factoren die mede bepalen de ene persoon terecht komt in een negatieve spiraal rond alcohol terwijl de ander daarvan gevrijwaard blijft:
Je omgeving
Een van de factoren die hierbij een rol spelen is onze sociale omgeving. Als je van huis uit niet hebt meegekregen dat een wijntje bij het eten op de dinsdagavond er gewoon bij hoort, of als je in een vriendengroep verkeert waar alcohol drinken niet iets is dat hoog op de agenda staat, dan ontwikkel je (vanuit je jeugd) al een andere relatie met alcohol dan als je als kind al hebt gezien dat een wijntje of een biertje na een werkdag heel normaal is en iedereen in je vriendenkring drinkt en de afspraken worden gemaakt rond momenten waarop je samen kan drinken.
Dat je hier niet altijd zelf invloed op hebt zal duidelijk zijn. De manier hoe je wordt opgevoed, wat je als rolmodel voorgeschoteld krijgt is volledig buiten je eigen invloedsfeer. Maar ook later in je leven leiden keuzes op een ander vlak – zoals bijvoorbeeld waar je gaat werken, of waar je gaat wonen – tot het ontwikkelen van een bepaalde relatie met alcohol.
Als ik kijk hoe dat bij mij is gelopen hebben de volgende afslagen in mijn leven absoluut bijgedragen aan mijn alcoholgebruik: de keuze om op kamers te gaan tijdens mijn studie in Groningen, de keuze om te gaan werken bij grote corporate organisaties als ABN AMRO, KPMG en Sligro en de keuze van de vrienden aan wie ik de voorkeur gaf om mee om te gaan.
Zonder dat ik me op die momenten daar bewust van was hebben deze keuzes mijn alcoholverslaving absoluut verder in de hand gewerkt. In al deze gevallen was alcohol drinken volstrekt normaal en geaccepteerd en viel ik (uiterlijk) allesbehalve uit de toon.
De mening van de ander
Wat ook nog een rol speelt is hoeveel waarde iemand hecht aan de mening van een ander. Als jij niet uit de toon wilt vallen dan kan het lastig zijn om nee te zeggen tegen het glas dat onder je neus geduwd wordt. Ondanks het feit dat je er misschien helemaal geen zin in hebt en weet dat je het beter niet kan doen omdat je morgenochtend vroeg op moet, accepteer je het glas toch, want ‘wat zullen ze wel niet van je denken’ als je dat glas afslaat? Het menselijke verlangen om ergens bij te horen speelt dus zeker ook een rol in de mate waarin alcohol een rol van betekenis in je leven kan gaan innemen.
Wat is de functie van alcohol voor jou?
Naar mijn mening is de functie van alcohol in iemands leven een hele bepalende factor in de vraag of iemand een afhankelijkheid eraan ontwikkeld of niet. En dat klinkt misschien als een open deur maar toch is het goed om je er bewust van te zijn en te gaan onderzoeken wat die functie van alcohol in jouw leven nou eigenlijk is.
Functie van louter gezelligheid
De meesten van ons beginnen met het drinken van alcohol ‘omdat het gezellig is’ of ‘omdat het erbij hoort’. We proosten op bruiloften en verjaardagen, genieten van een glas rode wijn bij een bijzonder gerecht in een restaurant waar we samen met mensen die on na staan zitten. We voelen ons dan verbonden en op de een of andere manier heeft alcohol daar al duizenden jaren een rol in gekregen.
Voor een hoop mensen blijft het bij die gezelligheid. Ondanks het feit dat ook zij misschien wel een keer wakker worden na een feestje en voelen dat ze die laatste twee glazen misschien niet hadden moeten nemen. Ze rapen zichzelf bij elkaar en doen het de komende tijd even rustig aan. Drinken alleen in gezelschap en hebben er geen moeite mee om op vrijdagmiddag om 16.30 een theetje te bestellen, in plaats van al een eerste glas wijn. De functie die alcohol voor hen heeft overstijgt in geen enkel geval die van de gezelligheid.
Iedere andere functie – zelfmedicatie
Op basis van mijn eigen verhaal en op basis van de andere verhalen die ik van zoveel mensen heb gehoord ben ik inmiddels van mening dat íedere andere functie die alcohol in iemands leven krijgt ervoor zorgt dat het risico toeneemt dat er afhankelijkheid van alcohol ontstaat.
Als je gelooft dat alcohol je helpt om te ontspannen, als je gelooft dat alcohol je remmingen wegneemt als je naar een feestje moet, als je gelooft dat je alcohol verdiend hebt, als je gelooft dat alcohol je helpt om te slapen, als alcohol ervoor zorgt dat je kritische stemmen je even met rust laten, als je gelooft dat alcohol je helpt om met bepaalde stressvolle of ongemakkelijke situaties om te gaan.
In al deze gevallen gebruik je alcohol als een vorm van zelfmedicatie en dat is een bewezen recept om sneller te vallen. De scheidslijn tussen de ‘onschuldige’ gezelligheid en die van de gevaarlijke zelfmedicatie is ontzettend dun en het verraderlijke is, is dat we allemaal wel eens zeggen: nu heb ik het wel even verdiend. We zijn het met zijn allen volstrekt normaal gaan vinden om alcohol in te zetten als een paracetamolletje om ons even te kunnen onttrekken aan het gedoe van alledag.
Het kan iedereen overkomen
En niemand kiest ervoor om verslaafd te raken aan alcohol. Het is een geleidelijk en geniepig proces dat zich afspeelt buiten ons bewustzijn. En de waarheid is dat iedereen – echt iedereen – verslaafd kan raken aan alcohol. Dat is echt niet alleen voorbehouden aan een bijzondere groep mensen die we wegzetten met het label ‘alcoholisten’. Iedereen raakt verslaafd aan alcohol, als je er maar genoeg van drinkt.
Waar mijn onvrijheid startte
Als ik er vanuit de bril van de ‘functie van alcohol’ naar kijk dan was ik tijdens mijn studententijd al verkocht. Ook voor mij begon het met de gezelligheid van de avonden met vriendinnen in de stad, maar al snel kocht ik ook een fles wijn voor mezelf, voor de avonden die ik alleen thuis plande. Omdat me dat een gevoel gaf dat ik mezelf iets gunde, ik had dan vaak hard gewerkt en ik mocht dan even ontspannen.
Hoe de onvrijheid van mijn relatie met alcohol zich ook al in mijn studententijd openbaarde was dat ik over het ‘alleen’ drinken niet open was. Ergens voelde ik dat ik daar een grens overging waar ik niet over durfde te praten (omdat ik ook enorm veel belang hechtte aan wat anderen van mij dachten – zie hierboven ). Ik herinner me nog goed dat een huisgenootje een keer aanklopte en ik mijn glas verstopte voordat ik haar binnenliet…
Drinken zorgde alleen maar voor meer stress
In het vierde kwartaal van 2019 had ik het punt bereikt waarop het regelmatig voorkwam dat ik meer dan 2 flessen witte wijn op een avond dronk. Het hoeft denk ik geen toelichting dat ik nooit een bewust besluit heb genomen om zoveel te drinken.
Maar dat is wat alcohol doet. De rol die alcohol inneemt wordt groter en groter. De dorst die we ernaar krijgen worden onverzadigbaar. En door aan die dorst toe te geven hebben we er vervolgens steeds meer van nodig om ons het gevoel te geven waar we naar op zoek zijn.
De gedachte aan alcohol beheerste mijn dagen, van de momenten dat ik ervan herstelde, naar het plannen van de eerste bevrijdende slok totdat de laatste druppel weer uit de fles was en ik niet zelden spijt had dat ik toch niet nog een extra fles had meegenomen. Op het punt in mijn leven waarop ik meer dronk dan ik ooit voor mogelijk had gehouden was mijn leven stressvoller dan ooit. En wat deed ik om die stress te verlichten? Ik dronk…
Want dat is wat alcohol doet.
Ik heb mijn vrijheid terug
Sinds 20 februari 2020 heb ik niets meer gedronken en ik kan je niet vertellen hoeveel vrijheid ik daarmee heb gewonnen. Mensen vragen regelmatig: mag je dan helemaal nooit meer? En los van het feit dat ik gewoon niet bereid ben om dat risico te nemen is mijn antwoord dan altijd dat ik niet meer wil drinken. Ik heb werkelijk geen enkele illusie dat een glas wijn me iets oplevert. Ik heb geleerd dat alcohol deed alsof ze mijn beste vriendin was, maar dat daar helemaal niets van klopte. Het was een leugenachtige trut die me beroofde van al mijn eigenwaarde en levenslust. Geen haar op mijn hoofd die zou overwegen om daar ooit nog in te trappen.
Die mogelijkheid bestaat ook voor jou
Als jij ook in staat bent om alcohol te zien voor wat het werkelijk is, dan wordt het ook voor jou ‘eenvoudig’ om niet langer te willen drinken. Word jij ook weer de kapitein op je eigen schip en voel je je geen moment zielig omdat jij een leven leidt zonder alcohol.
Als wat ik je hier vertel je aanspreekt, voel je dan vrij om – gratis en vrijblijvend – een kennismakingsgesprek met mij in te plannen. We bespreken dan jouw situatie en ik vertel je hoe ik jou met mijn aanpak kan helpen je eigen vrijheid van alcohol te bereiken.
